~~META:
title = Клаўзула
&keywords = клаўзула
&abstract = Клаўзула і яе віды (мужчынскія, жаночыя, дактылічныя, гіпердактылічныя)
&iftrue = nan
~~

====== Клаўзула ======
Клаўзула (ад лац. clausula — заключэнне) — заключныя склады вершаванага радка пасля апошняга націскнога склада. У залежнасці ад колькасці складоў пасля націску клаўзулы бываюць **мужчынскія** (пасля націску складоў няма), **жаночыя** (адзін склад), **дактылічныя** (два склады) і **гіпердактылічныя** (тры і больш складоў).\\
Сугучныя клаўзулы утвараюць [[слоўнік/рыфма|рыфму]].\\
Клаўзула з’яўляюцца адным з асноўных [[слоўнік/рытмастваральныя-кампаненты|рытмастваральных кампанентаў]] [[слоўнік/сілабічнае-вершаванне|сілабічнага]], [[слоўнік/сілаба-танічнае-вершаванне|сілаба-танічнага]] і [[слоўнік/танічнае-вершаванне|танічнага]] вершаў.\\
Ад характару клаўзулы залежыць рытмічны малюнак вершаваных радкоў.

Што шаг — пабеда бліжай, бліжай...\\
Штандар чырвоны на плячы...\\
Чым крыж цягнуць — лепш спаць

пад крыжам...

Іграйце песню, трубачы!!!\\
([[постаці/міхась-чарот|Міхась Чарот]]. «[[творы/міхась-чарот/міхась-чарот-босыя-на-вогнішчы|Босыя на вогнішчы]]»)

\\
Усе радкі гэтай страфы напісаны адным і тым жа [[слоўнік/памер-вершаваны|памерам]] — чатырохстопным [[слоўнік/ямб|ямбам]]. Але яны розняцца характарам клаўзулы: у цотных радках — мужчынскія, у няцотных — жаночыя.\\
Як і іншыя рытмічныя адзінкі ([[слоўнік/пірыхій|пірыхіі]], [[слоўнік/спандэй|спандэі]], лагічныя націскі і інш.), Клаўзулы надаюць рытмічнаму малюнку верша своеасаблівасць, адметнасць. Так, «мужчынскія канчаткі заўсёды ствараюць уражанне большай завершанасці, чым жаночыя» (Б. Тамашэўскі). У пэўнай ступені клаўзулы вызначаюць характар паэтычнага стылю таго ці іншага аўтара. Скажам, дактылічныя клаўзулы ў [[творы/якуб-колас/творчасць-якуба-коласа|Якуба Коласа]] складаюць менш 1% ад агульнага радковага аб’ёму твораў, у той час як у [[творы/максім-багдановіч/творчасць-максіма-багдановіча|Максіма Багдановіча]] — 2,4%, а ў [[постаці/янка-купала|Янкі Купалы]] — 4,8%.\\
У [[слоўнік/белы-верш|белым вершы]] пэўнае чаргаванне клаўзул, або клаўзацыя, дапамагае спалучэнню вершаваных радкоў у строфы.