~~META:
title = Зваротная метафарызацыя
&keywords = зваротная, метафарызацыя
&abstract = Што такое зваротная метафарызацыя?
&iftrue = nan
~~

====== Зваротная метафарызацыя ======
Зваротная метафарызацыя - від тропа, сутнасць якога — ў вяртанні словам ці словазлучэнням іх першаснага, вобразнага значэння.\\
Як падкрэсліваў А. Патабня, "усе значэнні ў мове па паходжанні вобразныя, кожнае можа з цягам часу стаць нявобразным". Так, мы гаворым баравік, коцікі (на вярбе), чарніла і г. д. і нават не адчуваем пераноснасці значэнняў гэтых слоў, таго, што кожнае з іх — своеасаблівы троп. Усе словы нашага лексікону набылі ўласцівасці знака, які называе пэўнае паняцце. Гэта надзвычай важная рыса мовы як сродку камунікацыі. Аднак паэтычная мова нясе не толькі інфармацыю, але і вобраз, пачуццё, эмоцыі, таму часта звяртаецца да метафарызацыі — ужывання слоў у іх пераносным значэнні. Гэтай жа мэце служыць і зваротная метафарызацыя, якая, вяртаючы слову яго першаснае значэнне, нагадвае пра наяўнасць у ім пераноснага значэння, што з цягам часу выветрылася, забылася.\\
Так, калі прачытаеш радкі А. Наўроцкага "Стаіш і зачаравана слухаеш, як мяўкаюць коцікі на галінках ракіт", то ў свядомасці адразу ажывае першаснае значэнне слова коцік (свойская жывёла). Менавіта гэта дапамагае адчуць пераноснасць значэння слова пры абазначэнні ім новай рэаліі (коцікі на ракіце). У вершы [[постаці/максім-танк|Максіма Танка]] "Зарапад" зваротная метафарызацыя "ажывіла" назвы сузор'яў:

А ноч звініць ад камароў.\\
Ланцуг перагрызла Мядзведзіца\\
І Млечным Шляхам да сяла\\
Праз нашу краіну азёрную,\\
Прытопваючы, пайшла\\
Збіраць медзякі зорныя...

\\
Майстар зваротнай метафарызацыі [[постаці/пімен-панчанка|Пімен Панчанка]] ўмеў надаць вобразную моц нават навуковым тэрмінам, уводзячы іх у нязвыклы, нечаканы [[слоўнік/кантэкст|кантэкст]]. Вось два прыклады з яго творчасці:

Эх, правадніца, правадніца,\\
Люблю я твой вандроўны дом.\\
Хачу з табою парадніцца,\\
Зрабіцца паўправадніком.\\
("Паўвека... Гэта шмат – паўвека")

\\
А калі там што-небудзь прапушчана:\\
Мала песень, азёр, навальніц —\\
Прыязджайце да нашых пушчаў\\
І напіцеся з першакрыніц.\\
("Наша энцыклапедыя")

Нярэдка ў паэтычным кантэксце першаснае, вобразнае значэнне вяртаецца не толькі асобным словам ці словазлучэнням, але і фразеалагічным адзінкам. Такая з'ява атрымала назву рэалізацыі метафары.