~~META: title = Дзіцячая літаратура &keywords = дзіцячы, літаратура &abstract = Дзіцячая літаратура Беларусі &iftrue = nan ~~ ====== Дзіцячая літаратура ====== Дзіцячая літаратура — сукупнасць літаратурных твораў розных відаў і жанраў, разлічаных на ўспрыманне дзяцей малодшага, сярэдняга і старэйшага ўзросту.\\ Шматлікія жанры дзіцячай літаратуры пашыраны ў беларускім фальклоры — песні ("Камар лазню тапіў", "Былі ў бацькі тры сыны", "Саўка і Грышка ладзілі дуду"), у тым ліку [[слоўнік/калыханка|калыханкі]] ("Люлі-люлі-люлі", "Пайшоў каток у лясок", "Баю-баю-баенькі"), вершаваныя забаўлянкі ("Ладу-ладу-ладкі", "Кую, кую ножку", "Ішоў бай па сцяне"), заклічкі і прыгаворкі ("Дожджык, дожджык, секані", "Божая кароўка"), дражнілкі ("Антось барадаты", "Пастух трубіў", "Бусел, бусел-клекатун"), лічылкі ("Раз, два, тры, чатыры, пяць", "Энікі, бэнікі", "Хадзіў бусел па балоце") і інш.\\ Беларуская пісьмовая дзіцячая літаратура ўзнікла ў канцы ХІХ - пачатку ХХ стст. (творы [[постаці/францішак-багушэвіч|Францішка Багушэвіча]], [[постаці/адам-гурыновіч|Адама Гурыновіча]], [[постаці/алаіза-пашкевіч-цётка|Цёткі]], Якуба Коласа, [[постаці/янка-купала|Янкі Купалы]], Максіма Багдановіча, [[творы/змітрок-бядуля/апавяданні-і-вершы-змітрака-бядулі-для-д|Змітрака Бядулі]]). Пазней амаль усе вядомыя беларускія пісьменнікі, поруч з творамі для дарослых, пісалі і для дзяцей ([[творы/кузьма-чорны/жыццёвы-і-творчы-шлях-кузьмы-чорнага|Кузьма Чорны]], [[постаці/міхась-лынькоў|Міхась Лынькоў]], [[постаці/уладзімір-дубоўка|Уладзімір Дубоўка]], [[постаці/максім-танк|Максім Танк]], [[постаці/уладзімір-караткевіч|Уладзімір Караткевіч]], [[постаці/васіль-вітка|Васіль Вітка]], [[постаці/эдзі-агняцвет|Эдзі Агняцвет]], [[постаці/іван-навуменка|Iван Навуменка]], [[постаці/ніл-гілевіч|Ніл Гілевіч]], [[постаці/артур-вольскі|Артур Вольскі]], [[постаці/рыгор-барадулін|Рыгор Барадулін]], Анатоль Вярцінскі, Алег Лойка і інш.). У той жа час вылучыліся так званыя дзіцячыя пісьменнікі, якія пісалі і пішуць выключна або пераважна для дзяцей ([[постаці/янка-маўр|Янка Маўр]], [[постаці/алесь-якімовіч|Алесь Якімовіч]], [[постаці/станіслаў-шушкевіч|Станіслаў Шушкевіч]], Артур Вольскі, [[постаці/васіль-хомчанка|Васіль Хомчанка]], Алена Васілевіч, А. Махнач, П. Ткачоў, I. Сяркоў, Г. Шыловіч, М. Чарняўскі, У. Ліпскі і інш.).\\ У абсягі дзіцячага чытання ўваходзяць і многія творы для дарослых (напрыклад, ваенныя аповесці [[постаці/васіль-быкаў|Васіля Быкава]] або раманы Iвана Шамякіна). Найперш на дзіцячае ўспрыманне разлічаны і большасць казак, [[слоўнік/паданне|паданняў]], легендаў, многія загадкі, [[слоўнік/прыказка|прыказкі]] і прымаўкі і інш. (гл. [[слоўнік/фальклор|фальклор]]). На Беларусі выдаюцца спецыяльныя дзіцячыя часопісы, дзе змяшчаюцца творы дзіцячай літаратуры ("Вясёлка", "Бярозка"), існавала да 2003 года выдавецтва літаратуры для дзяцей "Юнацтва" (у прыватнасці, яно выдала шматтомную "Бібліятэку дзіцячай літаратуры народаў СССР").\\ Узоры беларускай дзіцячай літаратуры змешчаны ў выданнях: "Дзіцячы фальклор" (1972), двухтомнай [[слоўнік/анталогія|анталогіі]] "Арлянятам" (1967), "Хрэстаматыі па беларускай дзіцячай літаратуры" (2002).