~~META:
title = Версэт
&keywords = версэт
&abstract = Версэт і яго выкарыстанне ў беларускай літаратуры
&iftrue = nan
~~

====== Версэт ======
Версэт (франц. verset) — напісаны прозай невялікі лірычны твор, які сваёй вобразнасцю, павышанай эмацыянальнасцю і своеасаблівай рытмічнасцю набліжаецца да паэзіі. Версэт — гэта, па сутнасці, твор, паэтычны па змесце і празаічны па форме выяўлення гэтага зместу. У ім няма вершаванага рытму, [[слоўнік/метр|метра]] і рыфмы. У той жа час яму характэрныя многія іншыя прыкметы паэтычнага выказвання — у змесце (матывы, ідэі, вобразы тыя ж, што і ў паэзіі адпаведнага перыяду), агульнай лірычна-суб'ектыўнай танальыасці, паэтычнай вобразнасці (канцэнтрацыя тропаў, павышэнне асацыятыўнай сувязі паміж асобнымі словамі і рэаліямі), сінтаксісе (шматлікасць разнастайных паўтораў, зваротаў, [[слоўнік/недасказ|недасказаў]] і г.д.), кампазіцыі (невялікі памер, падзел твора на дробныя абзацы, што нагадваюць строфы ў звычайным вершы, адсутнасць сюжэта).

У беларускай літаратуры версэт узнік у пачатку XX ст. і адразу набыў рэфлексійнасць, філасофскую заглыбленасць і сацыяльную скіраванасць. Першы такі твор — «[[творы/якуб-колас/якуб-колас-думкі-ў-дарозе|Думкі ў дарозе]]» [[постаці/якуб-колас|Якуба Коласа]] (1906). Услед за Якубам Коласам да версэта звярнуліся [[постаці/ядвігін-ш|Ядвігін Ш.]] («[[творы/ядвігін-ш/ядвігін-ш-васількі|Васількі]]», «Раны»), [[постаці/максім-гарэцкі|Максім Гарэцкі]] («[[творы/максім-гарэцкі/максім-гарэцкі-стогны-душы|Стогны душы]]», «[[творы/максім-гарэцкі/максім-гарэцкі-максімава-зязюля|Максімава зязюля]]»), [[постаці/змітрок-бядуля|Змітрок Бядуля]] ([[творы/змітрок-бядуля/змітрок-бядуля-плач-пралескаў|«Плач пралесак»]], «Пяюць начлежнікі», «Прытуліся ка мне»). Для Алеся Разанава версэт стаў адным з асноўных відаў творчасці. Версэты ёсць у [[постаці/янка-брыль|Янкі Брыля]], А. Мінкіна, Уладзіміра Арлова (кніга версэтаў «Там, за дзвярыма»), Ю. Пацюпы, І. Бабкова і інш. Вось як гучыць, напрыклад, версэт Ядвігіна Ш. «Раны», прысвечаны памяці С. Палуяна:

\\
Бываюць раны большыя і меншыя. Меншыя — гояцца, і па іх\\
знаку няма. Большыя — гояцца, але па іх астаюцца рубцы.\\
Гэтак на целе.\\
Бываюць раны большыя і меншыя. Меншыя — гояцца; па іх\\
астаюцца рубцы. Большыя — заўсёды крывавяцца.\\
Гэтак на сэрцы.\\
Бываюць раны большыя і меншыя. Меншыя заўсёды крывавяцца.\\
Большыя — залечвае толькі... смерць.\\
Гэтак на душы.

\\
Часта версэт не зусім правільна называюць вершам у прозе, паколькі ў самім гэтым словазлучэнні два паняцці (верш і проза) узаемна выключаюць адно другое.