~~META:
title = Азбукoўнік
&keywords = Азбукoўнік
&abstract = Асаблівасці і функцыі азбукоўніка. Абэцадла і лемантар
&iftrue = nan
~~

====== Азбукoўнік ======
Азбукoўнік — [[слоўнік/мнеманічны-верш|мнеманічны верш]], у кожным радку (страфе) якога абыгрываюцца ў алфавітным парадку ўсе літары азбукі пэўнай нацыянальнай мовы. Мае практычнае значэнне: дапамагчы дзецям засвоіць азбуку. Як жанр [[слоўнік/дзіцячая-літаратура|дзіцячай літаратуры]], распаўсюджаны ў пісьменстве многіх народаў.\\
На Беларусі, у сувязі з выкарыстаннем у пэўны час не толькі кірыліцы, але і лацінкі, называўся яшчэ **абэцадлай**. Такую «Абэцадлу» (з выкарыстаннем лацінскага алфавіта) напісаў, у прыватнасці, Стары Улас.\\
Арыгінальны азбукоўнік стварыў [[постаці/рыгор-барадулін|Рыгор Барадулін]] («[[творы/рыгор-барадулін/рыгор-барадулін-азбука-вясёлы-вулей|Азбука — вясёлы вулей]]»). «[[творы/максім-танк/максім-танк-лемантар|Лемантар]]» — так назваў свой азбукоўнік [[постаці/максім-танк|Максім Танк]]:

Добры дзень, мой браце юны!\\
Я табе прынёс як дар\\
Ад Скарыны-бацькі кнігу —\\
Беларускі лемантар\\
\\
Гэта — ключ ад скарбаў нашай\\
Мовы матчынай, з якой\\
Ты не будзеш марным прахам,\\
Безыменнай сіратой.\\
\\
Разгарні яго з любоўю…\\
Літар стройныя рады\\
Прачытай, і паўтары іх ,\\
І запомні назаўжды.\\
\\
**А** — Айчына, Арабіна,\\
**Б** — Бабёр, Буслянка, Брод,\\
**В** — Вавёрка, Верабейка,\\
**Г** — Гумнішча, Гарызонт.\\
\\
**Д** — Дуброва, Дом, Дарога,\\
**Е** — Еўропа, Ездавы,\\
**Ё** — як Ёўня, Ёршык, Ёлка,\\
**Ж** — Жніво, Жбан, Журавы […...]\\
\\
Каб свабода і братэрства\\
Ззялі сполахам зары,\\
Вось якія скарбы, дружа,\\
Знойдзеш ты ў лемантары.

\\
У часы сярэднявечча азбукоўнікамі называлі яшчэ розныя слоўнікі-даведнікі.\\