Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- постаці:сяргей-грахоўскі [2025/08/22 11:17] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ постаці:сяргей-грахоўскі [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 15: / Радок 15: @@
 Больш за паўвека пісьменнік актыўна супрацоўнічаў з радыё і тэлебачаннем. У 80-х гадах вёў рэгулярную літаратурна-адукацыйную тэлеперадачу "Літаратурная Беларусь".\\
 Творчую біяграфію Сяргея Грахоўскага можна назваць драматычнай. Першы яго верш быў надрукаваны ў часопісе "Беларускі піянер" (1926), калі аўтару споўнілася 13 год. Першы ж вершаваны зборнік "Дзень нараджэння" (1968) пабачыў свет толькі праз 32 гады. А паміж гэтымі датамі — страчаная маладосць, абарваныя юнацкія мары і надзеі, пакутніцкі шлях, раздзелены з мільёнамі нявольнікаў, "заплямленых страшэнным таўром 58-й пробы".\\
-Многія вершы першага зборніка пазначаны пякучым болем душы, нагадваюць пра жыццёвыя страты, з'яўляюцца ўспамінамі пра маладосць, маці, каханую ("Белыя ліпы", "Я цябе прыгадаў", "Ноч над Мінскам", [[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-мама|"Мама"]], "Ты помніш чэрвеньскія ночы").\\
+Многія вершы першага зборніка пазначаны пякучым болем душы, нагадваюць пра жыццёвыя страты, з'яўляюцца ўспамінамі пра маладосць, маці, каханую ("Белыя ліпы", "Я цябе прыгадаў", "Ноч над Мінскам", [[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-мама|"Мама"]], "Ты помніш чэрвеньскія ночы").\\
 Пасля вяртання з лагераў і ссылак прыходзіць "другое дыханне". Асабліва моцна адчуваецца ў творах пісьменніка повязь з роднай зямлёй, прыпадаючы да якой ён прагна ўдыхаў яе гаючы водар. Як пасля вайны, аглухлая ад грымотаў, літаратура пэўны час пазбягала ваеннай тэматыкі, залечваючы раны, так і былыя лагернікі гаілі боль душы, праходзілі адаптацыю ў новых умовах, набіраліся вопыту. Вось чаму асноўныя тэмы вершаў і паэм Сяргея Грахоўскага – "вечныя" і менш небяспечныя: пейзажныя замалёўкі, вершы пра маладосць і каханне, багацце чалавечай душы. Яны і сёння не страцілі свежасці ўспрымання.\\
 Сярод твораў Сяргея Грахоўскага нямала пейзажных замалёвак, якія яскрава перадаюць шматгалосы птушыны звон, стракатыя адценні фарбаў восені, снежную белізну зімовых дзён, веснавое абуджэнне зямлі (вершы "Колеры", "Вясной", "Прадвесне", "Подых лета", "Асенні дзень", "Снежань", "Завіруха"). Паэт, захапляючыся навакольнай прыгажосцю, перадае бясконцы рух і зменлівасць у прыродзе, ад якіх самому хочацца шукаць, гарэць, тварыць:
@@ Радок 24: / Радок 24: @@
 Ад першых да апошніх дзён.
-("[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-падарожжа|Падарожжа]]")
+("[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-падарожжа|Падарожжа]]")
 \\
-Сваімі вершамі паэт стварыў своеасаблівы гімн прыродзе, яе непераўзыдзенаму хараству, якое малюецца ўсімі колерамі, дзе пераліваюцца светлыя, залатыя, белыя, зялёныя фарбы розных пор года. Пейзажная лірыка адначасна прасякнута роздумам над жыццём чалавека, як часцінкі прыроднага свету. Паэт падкрэслівае арганічную злітнасць чалавека і прыроды, раскрывае глыбіню пачуццяў свайго [[slounik>вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] ад судакранання з ёю, сцвярджаючы, што чалавек павінен існаваць у гарманічным суладдзі з прыродай. ("Пралескі", "Хмель", "Вясна", "Сунічны сок", "Казка" і інш.)
+Сваімі вершамі паэт стварыў своеасаблівы гімн прыродзе, яе непераўзыдзенаму хараству, якое малюецца ўсімі колерамі, дзе пераліваюцца светлыя, залатыя, белыя, зялёныя фарбы розных пор года. Пейзажная лірыка адначасна прасякнута роздумам над жыццём чалавека, як часцінкі прыроднага свету. Паэт падкрэслівае арганічную злітнасць чалавека і прыроды, раскрывае глыбіню пачуццяў свайго [[слоўнік/вобраз-лірычнага-героя|лірычнага героя]] ад судакранання з ёю, сцвярджаючы, што чалавек павінен існаваць у гарманічным суладдзі з прыродай. ("Пралескі", "Хмель", "Вясна", "Сунічны сок", "Казка" і інш.)
 Я з маленства чытаю зялёную кнігу,\\
@@ Радок 38: / Радок 38: @@
 \\
 Паэт сцвярджае, што чалавеку і прыродзе патрэбна не толькі спагада, але найперш дабрата, людская ўвага і ласка. Ён выказвае глыбокую занепакоенасць станам прыроды, з болем і трывогай гаворыць пра неразумнае, неашчаднае карыстанне яе дабротамі. Яму невыносна бачыць мечаныя шрамамі, базадказнай вырубкай пушчы, спрамленыя рэкі, асушаныя без меры балоты, атамныя грыбы.\\
-Бязлітаснае XX стагоддзе знішчыла прыроду так, як не здолелі яе скалечыць за мільёны гадоў. І ўжо не мы просім міласці ў прыроды, "прырода моліць літасці ў нас" (верш "[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-папярэджанне|Папярэджанне]]", паэма "Трывожны маналог зямлі").\\
+Бязлітаснае XX стагоддзе знішчыла прыроду так, як не здолелі яе скалечыць за мільёны гадоў. І ўжо не мы просім міласці ў прыроды, "прырода моліць літасці ў нас" (верш "[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-папярэджанне|Папярэджанне]]", паэма "Трывожны маналог зямлі").\\
 Многія творы Сяргея Грахоўскага маюць гуманістычную скіраванасць, прапаведуюць дабро, справядлівасць, услаўляюць любоў, каханне, шчасце і, па вызначэнні Алега Лойкі, спрыяюць "выхаванню пачуццяў добрых і прыгожых" (вершы "Патрэбен чалавеку чалавек", "Давер", "Любоў", "Як я жыў без цябе?").\\
 Паэт разумее не абстрактна, а канкрэтна, як актыўную дзейнасць, неабходнасць "тварыць дабро, як дыхаць і любіць" ("Калі прыходзіць неспадзеўкі сталасць...", "Баліць душа за кожнага калеку...", "Нельга ні забыцца, ні адкласці...", "Сэрца", "Свята душы", "Прага душы"). Уменне тварыць дабро разглядаецца паэтам як найвышэйшая праява духоўнасці, як своеасаблівы талент ("Дабрата"):
@@ Радок 63: / Радок 63: @@
 Сустрэць і пазнаць.
-("[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-прызнанне|Прызнанне]]")
+("[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-прызнанне|Прызнанне]]")
 \\
@@ Радок 79: / Радок 79: @@
 \\
-На жаль, пасля вайны паэту не ўдалося адшукаць нават магілу маці ("[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-размова-з-маці|Размова з маці]]").\\
+На жаль, пасля вайны паэту не ўдалося адшукаць нават магілу маці ("[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-размова-з-маці|Размова з маці]]").\\
-У лірыцы Сяргея Грахоўскага ёсць нямала вершаў, дзе дэкларуецца вернасць Радзіме, гатоўнасць аддаць за яе жыццё: "Вера" (з [[slounik>прысвячэнне|прысвячэннем]] У. Мяжэвічу, разам з якім пакутаваў на этапных дарогах), "Беларусь", "Радзіма", "Бацькаўшчыне".\\
+У лірыцы Сяргея Грахоўскага ёсць нямала вершаў, дзе дэкларуецца вернасць Радзіме, гатоўнасць аддаць за яе жыццё: "Вера" (з [[слоўнік/прысвячэнне|прысвячэннем]] У. Мяжэвічу, разам з якім пакутаваў на этапных дарогах), "Беларусь", "Радзіма", "Бацькаўшчыне".\\
 Усведамленне нацыянальнай годнасці падмацоўваецца наступным вершам, у якім засведчана далучанасць да вытокаў:
@@ Радок 88: / Радок 88: @@
 І так, як маці, гавару.
-("[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-мая-радаслоўная|Мая радаслоўная]]")
+("[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-мая-радаслоўная|Мая радаслоўная]]")
 \\
-Нельга не адзначыць, што любоў да бацькоўскай зямлі, да Беларусі нязменная, шчырая, вывераная жыццёвымі выпрабаваннямі паэта. Праз творчасць Сяргея Грахоўскага праходзіць [[slounik>лейтматыў|лейтматыў]] далучанасці асабістага лёсу паэта да лёсу Бацькаўшчыны, Беларусі.\\
+Нельга не адзначыць, што любоў да бацькоўскай зямлі, да Беларусі нязменная, шчырая, вывераная жыццёвымі выпрабаваннямі паэта. Праз творчасць Сяргея Грахоўскага праходзіць [[слоўнік/лейтматыў|лейтматыў]] далучанасці асабістага лёсу паэта да лёсу Бацькаўшчыны, Беларусі.\\
-За незалежную Беларусь, за родную мову Сяргей Іванавіч змагаўся нястомна, рашуча і сваім палымяным публіцыстычным словам. [[slounik>нарыс|Нарысы]], крытычныя артыкулы, публіцыстыку ён пісаў на працягу ўсёй творчасці, адгукаючыся на самыя разнастайныя, надзённыя праблемы сучаснасці. Але сёння дастаткова прыгадаць такія яго артыкулы, як "Людзьмі звацца? Многага захацелі" і "Эхо двойного залпа", каб адчуць, на вялікі жаль, іх вострую актуальнасць і адпаведнасць сённяшняй сітуацыі.\\
+За незалежную Беларусь, за родную мову Сяргей Іванавіч змагаўся нястомна, рашуча і сваім палымяным публіцыстычным словам. [[слоўнік/нарыс|Нарысы]], крытычныя артыкулы, публіцыстыку ён пісаў на працягу ўсёй творчасці, адгукаючыся на самыя разнастайныя, надзённыя праблемы сучаснасці. Але сёння дастаткова прыгадаць такія яго артыкулы, як "Людзьмі звацца? Многага захацелі" і "Эхо двойного залпа", каб адчуць, на вялікі жаль, іх вострую актуальнасць і адпаведнасць сённяшняй сітуацыі.\\
 Сяргей Грахоўскі плённа працаваў і ў прозе – нарыс "Горад маладосці" (1960), зборнік апавяданняў "Які вялікі дзень" (1966), дакументальная аповесць "Рудабельская рэспубліка" (1968), аповесці "Ранні снег" (1975), "Гарачае лета" (1974) і інш. У 1988 годзе выдаў зборнік вершаў і паэм "І радасць і боль". Гэта самая прыкметная і важкая кніга ў творчай біяграфіі паэта. У ёй шмат новых звестак пра ранейшае жыццё самога аўтара і яго таварышаў, незаконна пакараных у 1930-я гады.\\
-Асобнае месца ў яго творчасці займаюць дакументальна-мемуарныя творы, прысвечаныя асэнсаванню трагічнага мінулага. Гэта кніга паэзіі "Споведзь" (1990), аповесці "[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-такія-сінія-снягі|Такія сінія снягі]]" (1988), "[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-зона-маўчання|Зона маўчання]]" (1990), "[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-з-воўчым-білетам|З воўчым білетам]]" (1991), паэма "Балючая памяць". У гэтых творах узнаўляюцца карціны, эпізоды, дэталі нечалавечага лагернага жыцця, якое растаптала маладосць і сілы, але не змагло вынішчыць памяць, веру, надзею. Пісьменнік у падрабязнасцях апісвае ўмовы лагернага быту і непасільнай рабскай працы, жыццё ў ачапленні лагерных дратоў, аўчарак і вартавых, атмасферу чалавечых адносін. Ён расказвае пра трагічны лёс без віны вінаватых "ворагаў народа", якія ўзняліся над суцэльным страхам і подласцю, не заплямілі свайго сумлення. Разам з тым пісьменнік, як сведка тых падзей, даносіць праўду і пра тых, хто зрабіўся ўдзельнікам крывавых злачынстваў (следчых, суддзяў, канвойных, розных бюракратаў і чыноўнікаў). Сяргей Грахоўскі ўздымае пытанне безабароннасці чалавека перад дзяржаўным беззаконнем, спрабуе выкрыць яго прычыны, даследуе дыялектыку дабра і зла. Творы вызначаюцца не толькі болем ад незагоеных ран, але і чалавечым клопатам за родную зямлю, за лёс новых пакаленняў, за заўтрашні дзень.\\
+Асобнае месца ў яго творчасці займаюць дакументальна-мемуарныя творы, прысвечаныя асэнсаванню трагічнага мінулага. Гэта кніга паэзіі "Споведзь" (1990), аповесці "[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-такія-сінія-снягі|Такія сінія снягі]]" (1988), "[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-зона-маўчання|Зона маўчання]]" (1990), "[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-з-воўчым-білетам|З воўчым білетам]]" (1991), паэма "Балючая памяць". У гэтых творах узнаўляюцца карціны, эпізоды, дэталі нечалавечага лагернага жыцця, якое растаптала маладосць і сілы, але не змагло вынішчыць памяць, веру, надзею. Пісьменнік у падрабязнасцях апісвае ўмовы лагернага быту і непасільнай рабскай працы, жыццё ў ачапленні лагерных дратоў, аўчарак і вартавых, атмасферу чалавечых адносін. Ён расказвае пра трагічны лёс без віны вінаватых "ворагаў народа", якія ўзняліся над суцэльным страхам і подласцю, не заплямілі свайго сумлення. Разам з тым пісьменнік, як сведка тых падзей, даносіць праўду і пра тых, хто зрабіўся ўдзельнікам крывавых злачынстваў (следчых, суддзяў, канвойных, розных бюракратаў і чыноўнікаў). Сяргей Грахоўскі ўздымае пытанне безабароннасці чалавека перад дзяржаўным беззаконнем, спрабуе выкрыць яго прычыны, даследуе дыялектыку дабра і зла. Творы вызначаюцца не толькі болем ад незагоеных ран, але і чалавечым клопатам за родную зямлю, за лёс новых пакаленняў, за заўтрашні дзень.\\
 Успаміны пра вядомых і дачасна загінуўшых літаратараў змясціліся ў кнізе "Так і было" (1986). Па дакументальнай аповесці "Рудабельская рэспубліка" пастаўлены спектаклі тэатрамі імя Янкі Купалы і Гомельскім абласным драматычным у 1968 годзе; у 1972 г. створаны аднайменны кінафільм. Выдадзена кніга "Мінск" (1971) і нарыс на маральна-этычную тэму "Бацькі і дзеці" (1972).\\
-Пісьменнік шмат стварыў і для дзяцей. Выйшлі кнігі вершаў "Ад вясны да вясны (1959), "Сёння і заўтра" (1961), "Гарыць касцёр" (1966), "Сонечная сцежка" (1980), "Знаходка" (1985), зборнік апавяданняў "Агеньчык у акне" (1972). Нямала цікавых вершаў, казак, легендаў адрасавана дзецям: "[[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-дзяцел|Дзяцел]]", "Ласяня", "Ходзіць сон", "Вася Вясёлкін ляціць на Месяц", "Слон" і іншыя.\\
+Пісьменнік шмат стварыў і для дзяцей. Выйшлі кнігі вершаў "Ад вясны да вясны (1959), "Сёння і заўтра" (1961), "Гарыць касцёр" (1966), "Сонечная сцежка" (1980), "Знаходка" (1985), зборнік апавяданняў "Агеньчык у акне" (1972). Нямала цікавых вершаў, казак, легендаў адрасавана дзецям: "[[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-дзяцел|Дзяцел]]", "Ласяня", "Ходзіць сон", "Вася Вясёлкін ляціць на Месяц", "Слон" і іншыя.\\
-Сяргей Грахоўскі вядомы і як перакладчык. На беларускай мове ў яго перакладах хораша прагучалі многія творы латышскіх (Яна Райніса, Яна Судрабкална, Андрэя Балодзіса), літоўскіх (С. Нерыс, А. Жукаўскаса, Ю. Марцінкявічуса), рускіх (А. Пушкіна, А. Блока, С. Ясеніна, Я. Смелякова, С. Арлова), украінскіх ([[susvlit>тарас-шаўчэнка/жыццё-і-творцасць-тараса-шаўчэнкі|Тараса Шаўчэнкі]], [[susvlit>леся-украінка/лірыка-лесі-украінкі|Лесі Украінкі]], М. Рыльскага, У. Сасюры, М. Нагнібеды) паэтаў. Ён пераклаў таксама аповесць А. Гайдара "Ваенная тайна", раманы Ж. Верна "80000 лье пад вадой" і Р. Тагора "Крушэнне". А вершы самога пісьменніка перакладаліся на англійскую, французскую, польскую, балгарскую, рускую, украінскую і іншыя мовы.\\
+Сяргей Грахоўскі вядомы і як перакладчык. На беларускай мове ў яго перакладах хораша прагучалі многія творы латышскіх (Яна Райніса, Яна Судрабкална, Андрэя Балодзіса), літоўскіх (С. Нерыс, А. Жукаўскаса, Ю. Марцінкявічуса), рускіх (А. Пушкіна, А. Блока, С. Ясеніна, Я. Смелякова, С. Арлова), украінскіх ([[творы/тарас-шаўчэнка/жыццё-і-творцасць-тараса-шаўчэнкі|Тараса Шаўчэнкі]], [[творы/леся-украінка/лірыка-лесі-украінкі|Лесі Украінкі]], М. Рыльскага, У. Сасюры, М. Нагнібеды) паэтаў. Ён пераклаў таксама аповесць А. Гайдара "Ваенная тайна", раманы Ж. Верна "80000 лье пад вадой" і Р. Тагора "Крушэнне". А вершы самога пісьменніка перакладаліся на англійскую, французскую, польскую, балгарскую, рускую, украінскую і іншыя мовы.\\
-Музыку на яго вершы пісалі кампазітары С. Альхімовіч, Г. Вагнер, Д. Камінскі, Д. Лукас, Р. Пукст, Л. Свердзель, Ю. Семяняка, Д. Смольскі, К. Цесакоў, В. Іваноў і інш. Яго імя ўведзена ў гістарычную, ўніверсальную, літаратурную энцыклапедыі, ў новую гісторыю беларускай літаратуры, пра яго творчасць напісана шмат артыкулаў і [[slounik>рэцэнзія|рэцэнзій]]. Сваім талентам, грамадска-літаратурнай дзейнасцю, сумленна і творча пражытым жыццём Сяргей Грахоўскі стаяў далёка наперадзе большасці сваіх сучаснікаў.\\
+Музыку на яго вершы пісалі кампазітары С. Альхімовіч, Г. Вагнер, Д. Камінскі, Д. Лукас, Р. Пукст, Л. Свердзель, Ю. Семяняка, Д. Смольскі, К. Цесакоў, В. Іваноў і інш. Яго імя ўведзена ў гістарычную, ўніверсальную, літаратурную энцыклапедыі, ў новую гісторыю беларускай літаратуры, пра яго творчасць напісана шмат артыкулаў і [[слоўнік/рэцэнзія|рэцэнзій]]. Сваім талентам, грамадска-літаратурнай дзейнасцю, сумленна і творча пражытым жыццём Сяргей Грахоўскі стаяў далёка наперадзе большасці сваіх сучаснікаў.\\
-Таленавіты пісьменнік прайшоў доўгі, хоць і складаны жыццёвы шлях, пакінуў сваім нашчадкам вялікую колькасць твораў, напоўненых шчырасцю і дабрынёй. Сяргей Грахоўскі – лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі за зборнік "Споведзь" (1992), Літаратурнай прэміі імя [[litpers>аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]] за зборнік "Асеннія гнёзды"(1983), узнагароджаны медалём Францыска Скарыны за значны ўклад у развіццё беларускай літаратуры, актыўную грамадскую дзейнасць (1994), ганаровы грамадзянін Глуска (1995). Спадчына Сяргея Грахоўскага сёння захоўваецца ў Беларускім дзяржаўным архіве-музеі літаратуры і мастацтва.
+Таленавіты пісьменнік прайшоў доўгі, хоць і складаны жыццёвы шлях, пакінуў сваім нашчадкам вялікую колькасць твораў, напоўненых шчырасцю і дабрынёй. Сяргей Грахоўскі – лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі за зборнік "Споведзь" (1992), Літаратурнай прэміі імя [[постаці/аркадзь-куляшоў|Аркадзя Куляшова]] за зборнік "Асеннія гнёзды"(1983), узнагароджаны медалём Францыска Скарыны за значны ўклад у развіццё беларускай літаратуры, актыўную грамадскую дзейнасць (1994), ганаровы грамадзянін Глуска (1995). Спадчына Сяргея Грахоўскага сёння захоўваецца ў Беларускім дзяржаўным архіве-музеі літаратуры і мастацтва.
@@ Радок 105: / Радок 105: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-прызнанне]]
+  * [[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-прызнанне]]
-  * [[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-чалавеку-патрэбна-не-сл]]
+  * [[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-чалавеку-патрэбна-не-сл]]
-  * [[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-казкі-жыцця]]
+  * [[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-казкі-жыцця]]
-  * [[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-стары-млын]]
+  * [[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-стары-млын]]
-  * [[bellit>сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-мама]]
+  * [[творы/сяргей-грахоўскі/сяргей-грахоўскі-мама]]