Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- постаці:алесь-гарун [2025/08/23 15:40] – vedybeadmin
+++ постаці:алесь-гарун [2025/08/23 15:55] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 9: / Радок 9: @@
 {{/images/harun.jpg?286x402|Алесь Гарун}}
-Алесь Гарун — адзін з найвыдатнейшых беларускіх пісьменнікаў пачатку XX стагоддзя. Па таленту ён не ўступае тым, каго мы па праву называем заснавальнікамі сучаснай беларускай літаратуры — [[litpers>янка-купала-коратка|Янку Купалу]], Якубу Коласу, Максіму Багдановічу, [[litpers>максім-гарэцкі|Максіму Гарэцкаму]]. Толькі жыццёвы лёс яго склаўся надзвычай трагічна: сам ён на працягу цэлых дзесяці гадоў быў адарваны ад свайго асяроддзя, ад роднай зямлі. Займацца літаратурнай творчасцю мог толькі ў няволі, а пад канец жыцця — ва ўмовах разбуральнай вайны, іншаземных нашэсцяў, пад уладай акупацыйных рэжымаў.\\
+Алесь Гарун — адзін з найвыдатнейшых беларускіх пісьменнікаў пачатку XX стагоддзя. Па таленту ён не ўступае тым, каго мы па праву называем заснавальнікамі сучаснай беларускай літаратуры — [[постаці/янка-купала-коратка|Янку Купалу]], Якубу Коласу, Максіму Багдановічу, [[постаці/максім-гарэцкі|Максіму Гарэцкаму]]. Толькі жыццёвы лёс яго склаўся надзвычай трагічна: сам ён на працягу цэлых дзесяці гадоў быў адарваны ад свайго асяроддзя, ад роднай зямлі. Займацца літаратурнай творчасцю мог толькі ў няволі, а пад канец жыцця — ва ўмовах разбуральнай вайны, іншаземных нашэсцяў, пад уладай акупацыйных рэжымаў.\\
 Імя Алеся Гаруна — выдатнага паэта, празаіка, драматурга, публіцыста на працягу амаль цэлага стагоддзя з-за ідэалагічных прычын было фактычна пад забаронай, а яго творчасць — штучна адчужаная ад літаратурнай спадчыны, выведзеная з культурнага ўжытку. Сёння яго імя становіцца адным з сімвалаў адраджэння, жыццё і літаратурная спадчына пераасэнсоўваюцца і выступаюць як матывацыйны фактар для мастацкай творчасці новых пакаленняў.\\
-Алесь Гарун — найбольш вядомы [[slounik>псеўданім|псеўданім]] пісьменніка, сапраўднае прозвішча — Прушынскі Аляксандр Уладзіміравіч. Нарадзіўся Алесь Гарун 11 сакавіка 1887 года. Што тычыцца месца яго нараджэння, то называецца як Мінск, так і фальварак Новы Двор Мінскага павета (сёння вёска Новы Двор Мінскага раёна) ў беднай сям'і чорнарабочага, выхадца з вёскі Падстарынь Стваловіцкай воласці Навагрудскага павета (сёння гэта Івацэвіцкі раён Брэсцкай вобласці).\\
+Алесь Гарун — найбольш вядомы [[слоўнік/псеўданім|псеўданім]] пісьменніка, сапраўднае прозвішча — Прушынскі Аляксандр Уладзіміравіч. Нарадзіўся Алесь Гарун 11 сакавіка 1887 года. Што тычыцца месца яго нараджэння, то называецца як Мінск, так і фальварак Новы Двор Мінскага павета (сёння вёска Новы Двор Мінскага раёна) ў беднай сям'і чорнарабочага, выхадца з вёскі Падстарынь Стваловіцкай воласці Навагрудскага павета (сёння гэта Івацэвіцкі раён Брэсцкай вобласці).\\
 Малы Алесь змалку вызначаўся здольнасцямі і ўжо ў пяцігадовым узросце чытаў па-руску і па-польску. У дзяцінстве шмат часу праводзіў на вёсцы ў сваякоў, дзе не цураўся сялянскай працы. Хлопчык на працягу трох гадоў вучыўся ў Мінску ў царкоўна-прыходскай школе. Скончыў яе ў 1897 годзе. Два гады чакаў, каб мець права паступіць на дрэваапрацоўчае аддзяленне рамесніцкага вучылішча. Там, на дрэваапрацоўчым аддзяленні, ён правучыўся тры гады. Такой адукацыі было дастаткова, каб пачаць самастойнае працоўнае жыццё. У шаснаццаць гадоў юнак стаў кваліфікаваным столярам і, пачынаючы з 1902 года, працаваў у розных майстэрнях і на мэблевай фабрыцы ў Мінску. Ён меў працавітыя рукі і добры талент чырвонадрэўшчыка, а яшчэ настойліва і сістэматычна ўзбагачаў свае веды шляхам самаадукацыі.\\
 Юнацтва і сталасць Алеся Гаруна прыпалі на гады, якія пакінулі ў гісторыі народа небывала яркі след: рэвалюцыя 1905 года, Першая сусветная вайна, нямецкая акупацыя, Лютаўская і Кастрычніцкая рэвалюцыі, грамадзянская вайна, іншаземныя інтэрвенцыі. На фоне ўсяго гэтага набірала сілы беларускае нацыянальнае адраджэнне, змаганне за права народам звацца, разгортванне вызваленчага руху. Алесь Гарун не застаўся ў баку ад усіх гэтых падзей.\\
@@ Радок 97: / Радок 97: @@
 Алесь Гарун пісаў пра нацыянальнае бяспраўе беларусаў, нацыянальную самасвядомасць ("Пан Шабуневіч", 1912). У творы паказваецца складаны, вельмі і вельмі няпросты лёс тых людзей, якія спрабуюць абараняць права роднай мовы на існаванне ў штодзённым жыцці.\\
 Блізкай Алесю Гаруну была астрожная тэматыка. Са зместу апавяданняў "Чалавек без крыві" і "Маладое" відаць, як астрожнае жыццё калечыць лёс чалавека, разбуральна ўздзейнічае на яго псіхалогію.\\
-У шэрагу апавяданняў пісьменніка асобна стаіць "П'ера і Каламбіна". Гэта — своеасаблівы празаічны [[slounik>трыпціх|трыпціх]], паасобныя часткі якога сюжэтна паміж сабою не звязаны. Яны аб'ядноўваюцца толькі агульнай тэмай кахання, мастацкім роздумам аб загадкавай сіле гэтага пачуцця і аб тых тайнах, якія то збліжаюць двух чужых людзей, то зноў утвараюць паміж імі непераадольную бездань.\\
+У шэрагу апавяданняў пісьменніка асобна стаіць "П'ера і Каламбіна". Гэта — своеасаблівы празаічны [[слоўнік/трыпціх|трыпціх]], паасобныя часткі якога сюжэтна паміж сабою не звязаны. Яны аб'ядноўваюцца толькі агульнай тэмай кахання, мастацкім роздумам аб загадкавай сіле гэтага пачуцця і аб тых тайнах, якія то збліжаюць двух чужых людзей, то зноў утвараюць паміж імі непераадольную бездань.\\
 Апошнім празаічным творам пісьменніка з'яўляецца фантастычнае апавяданне "У Панасавым сяле", якое дае магчымасць прасачыць, як пісьменнік у сваёй творчасці быў звязаны з самымі разнастайнымі традыцыямі і як узбагачаў іх, творча пераасэнсоўваючы.\\
 У асобе Алеся Гаруна беларуская літаратура атрымала і цудоўнага дзіцячага пісьменніка, аб чым сведчыць зборнік п'ес "Жывыя казкі" (1920) для дзіцячага тэатра, які перад самай смерцю, у 1920 годзе, выдаў пісьменнік. У яго ўвайшлі п'есы "[[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-хлопчык-у-лесе|Хлопчык у лесе]]", "[[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-шчаслівы-чырвонец|Шчаслівы чырвонец]]" і "[[books/Alies_Harun-Dziuny_lapac.pdf|Дзіўны лапаць, або Не ўсё тое порах, што ў пораху ляжыць]]". Двойчы таксама публікавалася пераробленая з польскай мовы дзіцячая п'еса [[творы/алесь-гарун/алесь-гарун-датрымаў-характар|"Датрымаў характар"]]. Пішучы гэтыя п'есы, Алесь Гарун быў прыкаваны цяжкай хваробай да ложка. Аднак, нягледзячы на гэта, у творах пануе светлая атмасфера жыццесцвярджэння, аптымізму, непрымірымасці да махлярства, фальшу, няпраўды, да любых заганных з'яў у жыцці, ва ўзаемаадносінах паміж людзьмі.\\