Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- аналіз-і-крытыка:тэма-рэвалюцыі-ў-апавяданні-цёткі-прысяг [2025/08/22 11:14] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ аналіз-і-крытыка:тэма-рэвалюцыі-ў-апавяданні-цёткі-прысяг [2025/08/23 15:53] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 8: / Радок 8: @@
 ====== Тэма рэвалюцыі ў апавяданні Цёткі "Прысяга над крывавымі разорамі" ======
 На пачатку ХХ ст., калі Расію ўскалыхнулі хвалі першай буржуазна-дэмакратычнай рэвалюцыі, на Беларусі цвёрда і ўпэўнена, паэтычна натхнёна загучаў голас Цёткі. Паэтэса-рэвалюцыянерка, асветніца, рэдактар, настаўніца, публіцыст, вучоны, медыцынскі работнік – такую жанчыну падарыла беларускаму народу эпоха рэвалюцыйных бітваў. Цётка быццам знарок была народжана для такога бурлівага часу, які стаў для яе творчасці зорным. Паэтэса адкрывае новую старонку ў беларускай літаратуры – старонку мужнасці і барацьбы.\\
-Талент палымянай рэвалюцыянеркі выявіўся не толькі ў паэзіі, але і прозе (пераважна ў жанры апавядання). Першым празаічным творам Цёткі з’яўляецца алегарычнае апавяданне "[[bellit>цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-прысяга-над-крывавымі-разорамі|Прысяга над крывавымі разорамі]]". Гэта невялічкая замалёўка з жыцця беднага і гаротнага селяніна Мацея нагадвае пракламацыю з выразна акрэсленай рэвалюцыйнай ідэяй – патрабаваннем права на зямлю і волю.\\
+Талент палымянай рэвалюцыянеркі выявіўся не толькі ў паэзіі, але і прозе (пераважна ў жанры апавядання). Першым празаічным творам Цёткі з’яўляецца алегарычнае апавяданне "[[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-прысяга-над-крывавымі-разорамі|Прысяга над крывавымі разорамі]]". Гэта невялічкая замалёўка з жыцця беднага і гаротнага селяніна Мацея нагадвае пракламацыю з выразна акрэсленай рэвалюцыйнай ідэяй – патрабаваннем права на зямлю і волю.\\
-[[slounik>экспазіцыя|Экспазіцыя]] апавядання даволі лаканічная. Стары, слабы, змучаны цяжкай працай і нястачай Мацей павінен працаваць на полі, бо болей няма каму. Тры сыны Мацея разляцеліся, як птушкі, па свеце: адзін наняўся парабкам, другі стаў рабочым, трэцяга забралі ў войска. І прыходзіцца старому чалавеку, хвораму і нямогламу, апрацоўваць сваю зямлю самому. А яшчэ ж трэба адправіць доўг: "Мардасовічу – за лён, Бізуноўскаму – за пашу, а там і за бульбу плужы і плужы штодзень на адработках". Змарыўся Мацей, прылёг адпачыць і заснуў. І сніцца яму, што на яго палосцы "сабралася моц народу" (і маладыя, і старыя, і мужчыны, і жанчыны, і дзеці) і ўсе крычаць: "Вузка! Цесна! Мала!" Беднякі з натоўпу ставяць пытанне: "А скуль узяць? Скуль дастаць?" І ў адказ ім чуюцца галасы: "Глядзіце, во прасторы! Во нівы, лясы, палі! Усё гэта наша!" Сусед жа Мацея Астап запалохвае: "Не дадуць: то казённае, дворнае, – ні я, ні вы не маеце права... Не дадуць, паб’юць..." Сярод натоўпу бачыць Мацей і трох сваіх сыноў, якія становяцца на калені і прысягаюць: "Мы дамо! Мы – сіла! Мы – права!" Тры браты, якія сімвалізуюць адзінства рабочых, сялян і салдат, здольны дабіцца свабоды свайму народу, даць зямлю беззямельным. Сон Мацея – не проста яго спрадвечная мара аб зямлі, не проста яго гора і боль, а папярэджанне аб вялікай крыві, якая пральецца на гэтай зямлі.\\
+[[слоўнік/экспазіцыя|Экспазіцыя]] апавядання даволі лаканічная. Стары, слабы, змучаны цяжкай працай і нястачай Мацей павінен працаваць на полі, бо болей няма каму. Тры сыны Мацея разляцеліся, як птушкі, па свеце: адзін наняўся парабкам, другі стаў рабочым, трэцяга забралі ў войска. І прыходзіцца старому чалавеку, хвораму і нямогламу, апрацоўваць сваю зямлю самому. А яшчэ ж трэба адправіць доўг: "Мардасовічу – за лён, Бізуноўскаму – за пашу, а там і за бульбу плужы і плужы штодзень на адработках". Змарыўся Мацей, прылёг адпачыць і заснуў. І сніцца яму, што на яго палосцы "сабралася моц народу" (і маладыя, і старыя, і мужчыны, і жанчыны, і дзеці) і ўсе крычаць: "Вузка! Цесна! Мала!" Беднякі з натоўпу ставяць пытанне: "А скуль узяць? Скуль дастаць?" І ў адказ ім чуюцца галасы: "Глядзіце, во прасторы! Во нівы, лясы, палі! Усё гэта наша!" Сусед жа Мацея Астап запалохвае: "Не дадуць: то казённае, дворнае, – ні я, ні вы не маеце права... Не дадуць, паб’юць..." Сярод натоўпу бачыць Мацей і трох сваіх сыноў, якія становяцца на калені і прысягаюць: "Мы дамо! Мы – сіла! Мы – права!" Тры браты, якія сімвалізуюць адзінства рабочых, сялян і салдат, здольны дабіцца свабоды свайму народу, даць зямлю беззямельным. Сон Мацея – не проста яго спрадвечная мара аб зямлі, не проста яго гора і боль, а папярэджанне аб вялікай крыві, якая пральецца на гэтай зямлі.\\
 Апавяданне заканчваецца сімвалічна: "Разоры стаяць поўны крыві, а над імі вісяць тры скрыжаваныя далоні..." Цётка паказвае гэтым, што дарагой цаной прыйдзецца плаціць за зямлю і волю, што гэта барацьба патрабуе адзінства і згуртаванасці. Гісторыя пацвердзіла гэта. Змест твора супадае з сённяшнімі рэаліямі. Нам, беларусам, адзінства і згуртаванасць неабходны, як сонца і паветра. Любую бяду лягчэй пераносіць разам. Ніхто не дапаможа нам у вырашэнні сацыяльных, эканамічных, экалагічных праблем, калі мы самі, усе разам, не дапаможам сабе. Прыйдзе час, і разоры гісторыі запоўняцца новым сэнсам. І не кроў і слёзы будуць сімвалізаваць гэты час, а ўрадлівая ніва, каласы якой будуць згінацца пад цяжарам зерня.
@@ Радок 16: / Радок 16: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[bellit>цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-сварба]]
+  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-сварба]]
-  * [[bellit>цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-мора]]
+  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-мора]]
-  * [[bellit>цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-алаіза-пашкевіч]]
+  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-алаіза-пашкевіч]]
-  * [[bellit>цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-прысяга-над-крывавымі-разорамі]]
+  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-прысяга-над-крывавымі-разорамі]]
-  * [[bellit>цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-міхаська]]
+  * [[творы/цётка-алаіза-пашкевіч/цётка-міхаська]]