Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Творчы шлях Янкі Лучыны
&keywords = лучыны, верша, жыццё, паэт, герой, народ, творчасць, беларускай, лучына, роднай, янкі, польскай, сыракомлі, роля
&abstract = Творчасць Янкі Лучыны
&iftrue = nan
~~

====== Творчы шлях Янкі Лучыны ======
Нядоўгім, але творча насычаным было жыццё Янкі Лучыны.\\
Пісаць ён пачаў рана, яшчэ ў дзевяцігадовым узросце, у час навучання ў прыватным пансіёне. Першы верш, "Не дзеля славы...", напісаны па-руску, носіць дэкларатыўны характар. Аўтар гаворыць, што ўсё жыццё ён будзе служыць "стране глухой, забитой, где мрак невежества царит, в лачуге где, соломой крытой, мужик печально дни влачит." Аб паэтычных і эстэтычных прыярытэтах Я. Лучыны можна меркаваць па яго перакладах з польскай мовы, у прыватнасці, па перакладзе верша Ул. Сыракомлі "[[творы/уладзіслаў-сыракомля/уладзіслаў-сыракомля-не-я-пяю-народ-божы|Не я пяю – народ божы...]]".\\
Пісьменнік адкрыта заяўляе, што сваёй творчасцю ён выказвае спрадвечныя мары і спадзяванні народа, што яго творчасць – гэта голас цёмнага і прыгнечанага народа:

З ім я зліўся з добрай волі,\\
Чы то ў долі, чы ў нядолі,\\
Чы гдзе гора абзавецца,\\
Як асіна, грудзь трасецца.

[[творы/янка-лучына/творчасць-янкі-лучыны|Творчасць Янкі Лучыны]] на трох мовах выконвала ролю своеасаблівай пасярэдніцы ў польска-рускім літаратурным дыялогу, адлюстроўвала розныя аспекты беларускай рэчаіснасці канца 19-га ст. Калі ў польска- і рускамоўных вершах паэт застаецца традыцыяналістам, то ў сваёй беларускамоўнай творчасці ён з’яўляецца наватарам. Адметнасць беларускіх вершаў Я. Лучыны ў тым, што яны ўяўляюць сабою вынік удалага перапляцення рэалістычнага і рамантычнага пачаткаў. І гэта невыпадкова, бо напрыканцы 19-га ст. ў рускай літаратуры была моцнай рэалістычная, а ў польскай – рамантычная плыні. У беларускай жа літаратуры Я. Лучына заслужана лічыцца пачынальнікам філасофскай лірыкі.\\
Беларускія вершы Я. Лучыны выйшлі асобным зборнікам ("Вязанка", 1903) ужо пасля яго смерці. Тэматыка творчасці пісьменніка не вызначаецца асаблівай шырынёй: гэта пераважна жыццё беларускай вёскі. Галоўным героем звычайна з’яўляецца просты селянін – найбольш варты, на думку аўтара, прадстаўнік роднай зямлі і носьбіт высокіх маральных якасцей. З асаблівай любоўю і лірызмам піша пра яго паэт у вершы "[[творы/янка-лучына/янка-лучына-што-думае-янка-везучы-дровы-|Што думае Янка, везучы дровы ў горад]]". Аўтар па-мастацку тонка і выверана перадае трывожны ўнутраны стан героя, яго перажыванні за свой лёс і крыўду на жыццё, у якім "усюды песні і гулянкі", адзін толькі ён вымушаны ехаць прадаваць дровы ў горад, каб купіць трохі жыта.\\
Рамантызм Янкі Лучыны, спалучаны з рэалістычным адлюстраваннем жыцця, надае значную адметнасць, у параўнанні з польскамоўнай спадчынай, такім яго беларускім вершам, як "Сівер","[[творы/янка-лучына/янка-лучына-вясна|Вясна]]" і "Роднай старонцы". Жыццё сялян параўноўваецца ў гэтых творах з лютай зімой, якая ніяк не хоча саступаць месца вясне. Так, звяртаючыся да сіверу, галоўны герой верша ўсклікае:

Хоць бы раз без цябе зарунець бы палям,\\
Хоць бы раз у свой час адышла бы зіма!\\
Ўстрапянуўся бы дух ў чалавечай грудзі,\\
Дый забылі бы мы мора смутку дый слёз...

Такім чынам, перамены да лепшага звязваюцца з надыходам вясны, якая асацыіруецца са светлай зарой, пасля ўзыходу якое селяніна спаткае шчаслівая доля. Паэт непахісна верыць у надыход такога часу. Аб гэтым сведчыць і яго прасякнуты аптымізмам верш "[[творы/янка-лучына/янка-лучына-роднай-старонцы|Роднай старонцы]]":

І будуць жыці дзеткі патомныя\\
Добраю доляй – доляй шчасліваю.

Я. Лучына не прызнаваў капіталістычных адносін у грамадстве, але верыў, тым не менш, у тэхнічны прагрэс, народжаны капіталізмам. Не прымаў паэт таксама і спажывецкіх настрояў у адносінах да прыроды. Таму цалкам заканамерным было з’яўленне польскамоўнай паэмы Я. Лучыны "[[творы/янка-лучына/янка-лучына-паляўнічыя-акварэлькі-з-пале|Паляўнічыя акварэлькі з Палесся]]". Галоўны герой паэмы, Грышка, "дзіця прыроды вольнага Палесся" жыве ў гармоніі з прыродай і людзьмі, таму ён балюча ўспрымае ідэю аб пракладцы чыгункі праз запаветныя лясы. Паэма, у якой паказаны жыццё і побыт лесніковай сям’і, з’явілася своеасаблівым прадвесцем "Новай зямлі" Я. Коласа.\\
Я. Лучына не толькі паэт, але і аўтар двух нарысаў, драматычнага абразка і шматлікіх перакладаў твораў [[постаці/уладзіслаў-сыракомля|Ул. Сыракомлі]], М. Някрасава, Г. Гейне, Гамера. Яго творчасць адыграла значную ролю ў паглыбленні лірызму нацыянальнай паэзіі, яе гуманістычнага пафасу і аптымістычнага погляду ў будучыню.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/янка-лучына/творчасць-янкі-лучыны]]
  * [[творы/янка-лучына/янка-лучына-роднай-старонцы]]
  * [[творы/янка-лучына/янка-лучына-вясна]]
  * [[творы/янка-лучына/янка-лучына-дзень-за-днём]]
  * [[творы/янка-лучына/янка-лучына-што-думае-янка-везучы-дровы-]]