Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Мне ў душу стагоддзяў глянуць хочацца (творчасць Леаніда Дайнекі)
&keywords = князь, рамана, творы, жыцця, меч, вячкі, беларускага, народ, полі, вайны, гісторыі, чарадзей, герой, вячка
&abstract = Сачыненне "Мне ў душу стагоддзяў глянуць хочацца (творчасць Леаніда Дайнекі)"
&iftrue = nan
~~

====== Мне ў душу стагоддзяў глянуць хочацца (творчасць Леаніда Дайнекі) ======
Не кліч, не кліч – мне ў далеч добра крочыцца,\\
Аддамся я шляхам, вытокам, нетрам,\\
Бо мне ў душу стагоддзяў глянуць хочацца,\\
Нібы ў акно, расчыненае ветрам.

//Л. Дайнека//

\\
У [[творы/леанід-дайнека/творчасць-леаніда-дайнекі|творчай спадчыне Леаніда Дайнекі]] – розныя па жанрах і стылёвых выяўленнях творы. Гэта вершы, навелы, апавяданні, раманы, крытычна-публіцыстычныя артыкулы. Але найбольш талент пісьменніка выявіўся ў раманным эпасе. У дылогіі "Людзі і маланкі", "Запомнім сябе маладымі" аўтар звярнуўся да тэмы рэвалюцыйных падзей на Беларусі, акупацыі, аднаўлення дзяржаўнасці беларускага народа. Адлюстроўваючы гераічны характар падзей мінулага, пісьменнік паказаў барацьбу бальшавікоў супраць старога свету, бальшавізацыю свядомасці народных мас.\\
Праблеме адказнасці чалавека за ўсё зробленае ім у жыцці прысвечаны раман "Футбол на замініраваным полі". Нямала старонак адведзена падзеям вайны. Іван Памалейкін, вярнуўшыся з канцлагера, прытулак для свайго сумлення шукае ў новых месцах жыхарства, новых працах і шлюбах. Аднак і ў яго 53-гадовым узросце яму не дае спакою памяць вайны, на якой ён клапаціўся (не выбіраючы сродкаў) толькі пра захаванне свайго жыцця. Падслухаўшы размову фашыстаў аб тым, што палонныя будуць гуляць у футбол на замініраваным полі, Памалейкін не папярэдзіў таварышаў. Сам жа, прыкінуўшыся хворым на сэрца, адстаяў на полі ў якасці бакавога суддзі. На яго вачах загінулі сябры, якія пасля вайны ўсё часцей стануць прыходзіць у сны, клікаць да адказнасці. І не будзе даваць спакою выраз вачэй Рыгора Невідовіча ў той момант, калі той, акрываўлены, "поўз праз дым і агонь з футбольнага замініраванага поля".\\
Падзеям даўняй гісторыі Беларусі прысвечаны раманы "Меч князя Вячкі", "След ваўкалака" і "Жалезныя жалуды". У цэнтры іх – вядомыя гістарычныя асобы Вячаслаў Барысавіч, [[ibdc.ped>усяслаў-чарадзей|Усяслаў Чарадзей]], князёўна Соф’я, Рагнеда, Міндоўг і інш., а таксама гераічная барацьба беларускага народа з крыжакамі.\\
Галоўным героем рамана "[[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-меч-князя-вячкі|Меч князя Вячкі]]" з’яўляецца Вячаслаў Барысавіч (Вячка) – князь паўночнага фарпоста Полацкага княства Кукенойса. Аўтар прасочвае яго жыццё ад самога дзяцінства, калі фарміраваліся асноўныя рысы характару будучага князя. У 16-гадовым узросце юнак даў клятву, што да апошняга ўздыху будзе бараніць сваю Айчыну ад чужынцаў. І гэту клятву Вячка не парушыў. Чалавек вялікай душы, крыштальнага сумлення і моцнай сілы волі, ён выступаў за аб’яднанне сіл у барацьбе з ворагамі, у час сечы "не туліўся за спіны свайго войска", а знаходзіўся ў цэнтры баявых дзеянняў. Мужна і з гонарам трымаецца князь тады, калі ворагі выкралі яго пяцігадовую дачку Соф’ю і за яе вызваленне запатрабавалі палову зямлі і палову горада. Князь па-геройску гіне пры абароне крэпасці. У часе бою яму адсеклі адну руку, але і перад смерцю Вячка паспявае засекчы тэўтонца і перадаць свой меч Якаву Палачаніну. Меч у творы – сімвал барацьбы за незалежнасць, непераможнасці духу войска, сувязі і пераемнасці гераічных спраў розных пакаленняў беларусаў.\\
У творы многа іншых дзеючых асоб. Гэта Якаў Палачанін (адважны воін, удзельнік Неўскай бітвы, выратавальнік мяча князя Вячкі), полацкі князь Уладзімір (ён выступае антыподам Вячкі), літоўскі князь Дайгерут (замест паходу на тэўтонцаў ён збіраў даніну), тэўтонскі епіскап Альберт (выкрадальнік Соф’і) і інш. Аўтар узнаўляе ўклад тагачаснага жыцця ў гарадах і вёсках, заняткі і звычаі працоўных людзей, багатую духоўную культуру нашых продкаў.\\
Галоўным героем рамана "[[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-след-ваўкалака|След ваўкалака]]" з’яўляецца полацкі князь Усяслаў Чарадзей, імя якога яшчэ пры жыцці было авеяна легендамі. У творы адлюстроўваецца найбольш цяжкі перыяд жыцця князя, калі ён у 1067 г. разам з сынамі Барысам і Расціславам быў захоплены ў палон князямі Яраславічамі. Усяслаў у рамане паказваецца адукаваным чалавекам, клапатлівым бацькам, смелым і мужным воінам. У выніку кіеўскага паўстання, сцэна якога даволі падрабязна і дэталёва апісана ў творы, Усяслаў Чарадзей быў вызвалены, а пасля заняў кіеўскі вялікакняжацкі пасад. Не жадаючы братазабойчых войнаў, а жадаючы міру і згоды паміж язычнікамі і хрысціянамі, князь добраахвотна адмовіўся ад кіеўскага пасаду і вярнуўся ў Полацк. Гэты выпадак (даволі рэдкі ў гісторыі) сведчыць аб бязмежнай адданасці князя роднай зямлі і вялікім клопаце аб захаванні на ёй мірнага жыцця.\\
Цэнтральны герой рамана "[[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-жалезныя-жалуды|Жалезныя жалуды]]" – князь Міндоўг. Аўтар падкрэслівае вялікую ролю князя ў аб’яднанні беларускіх і літоўскіх зямель у складзе Вялікага княства Літоўскага і ў перамозе над крыжакамі. У творы, нягледзячы на станоўчую ацэнку Міндоўга, не абыходзяцца ўвагай і яго адмоўныя якасці: бязлітасная суровасць, несправядлівасць у адносінах да братоў і пляменнікаў, якія былі жорстка пакараны па волі князя. Сам жа Міндоўг, які імкнуўся да стварэння магутнай дзяржавы і падаўляў усялякія спробы самаўладства, быў жорстка засечаны разам з сынамі. Гэтыя крывавыя старонкі гісторыі сведчаць пра цяжкі і цярністы шлях беларускага народа да сваёй незалежнасці.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-жалезныя-жалуды]]
  * [[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-след-ваўкалака]]
  * [[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-вячка-1224-год]]
  * [[творы/леанід-дайнека/творчасць-леаніда-дайнекі]]
  * [[творы/леанід-дайнека/леанід-дайнека-меч-князя-вячкі]]