Адрозненні

Тут паказаны адрозненні паміж двума версіямі гэтай старонкі.

--- аналіз-і-крытыка:гістарычнае-мінулае-ў-прозе-уладзіміра-к [2025/08/23 13:02] – створана - знешняе змена 127.0.0.1
+++ аналіз-і-крытыка:гістарычнае-мінулае-ў-прозе-уладзіміра-к [2025/08/23 16:01] (бягучы) – vedybeadmin
@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 \\
 Уладзімір Караткевіч вядомы ў беларускай літаратуры як празаік, паэт, драматург, сцэнарыст, публіцыст, перакладчык, літаратурны крытык. Але перш за ўсё ён – заснавальнік нацыянальнага гістарычнага рамана.\\
-Мастацкаму ўвасабленню гістарычных падзей прысвяціў У. Караткевіч раманы "Хрыстос прызямліўся у Гародні", "Каласы пад сярпом тваім", "Чорны замак Альшанскі", [[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-нельга-забыць-леані|"Леаніды не вернуцца да Зямлі" ("Нельга забыць")]], аповесці "Дзікае паляванне караля Стаха", "[[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-чазенія|Чазенія]]". Са старонак гэтых твораў паўстаюць змагары за народнае шчасце, прарокі, інтэлігенты, рыцары і прыгоннікі, кардыналы і чароўнай прыгажосці дзяўчаты. Яны ўмеюць па-свойму любіць, ненавідзець, пакутаваць, адстойваць свае погляды. Іх лёсы неадрыўныя ад гістарычных падзей і абумоўлены імі. І ў кожным творы – эпоха, складаны і часам трагічны лёс Белай Русі, народ, які не скарыўся перад нястачамі і прагне волі. Пісьменнік не толькі ўзнаўляе карціны жыцця сярэднявечча і наступных эпох, але і асэнсоўвае гістарычны працэс, што дазваляе зразумець таямніцы чалавечага быцця, аснову ўзаемаадносін людзей з навакольным светам.\\
+Мастацкаму ўвасабленню гістарычных падзей прысвяціў У. Караткевіч раманы "Хрыстос прызямліўся у Гародні", "Каласы пад сярпом тваім", "Чорны замак Альшанскі", [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-нельга-забыць-леані|"Леаніды не вернуцца да Зямлі" ("Нельга забыць")]], аповесці "Дзікае паляванне караля Стаха", "[[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-чазенія|Чазенія]]". Са старонак гэтых твораў паўстаюць змагары за народнае шчасце, прарокі, інтэлігенты, рыцары і прыгоннікі, кардыналы і чароўнай прыгажосці дзяўчаты. Яны ўмеюць па-свойму любіць, ненавідзець, пакутаваць, адстойваць свае погляды. Іх лёсы неадрыўныя ад гістарычных падзей і абумоўлены імі. І ў кожным творы – эпоха, складаны і часам трагічны лёс Белай Русі, народ, які не скарыўся перад нястачамі і прагне волі. Пісьменнік не толькі ўзнаўляе карціны жыцця сярэднявечча і наступных эпох, але і асэнсоўвае гістарычны працэс, што дазваляе зразумець таямніцы чалавечага быцця, аснову ўзаемаадносін людзей з навакольным светам.\\
-Падзеі ў аповесці "[[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-дзікае-паляванне-ка|Дзікае паляванне караля Стаха]]" адбываюцца ў канцы 80-х гадоў ХІХ стагоддзя. Вучоны-фалькларыст Андрэй Беларэцкі (галоўны герой твора) трапляе ў маёнтак Балотныя Яліны, дзе становіцца сведкам самых незвычайных здарэнняў. Уладальніцай маёнтка з’яўляецца апошняя прадстаўніца калісьці магутнага роду Надзея Яноўская. Па начах у доме бачаць Малога Чалавека і Блакітную Жанчыну, прадвеснікаў смерці кагосьці з роду Яноўскіх. Страх на ўсё наваколле наганяе дзікае паляванне караля Стаха, падчас якога (два гады назад) быў забіты бацька Надзеі. Яно ж пагражае смерцю дачцэ. Беларэцкі вырашыў раскрыць таямніцу гэтых з’яў і дапамагчы ўладальніцы Балотных Ялін.\\
+Падзеі ў аповесці "[[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-дзікае-паляванне-ка|Дзікае паляванне караля Стаха]]" адбываюцца ў канцы 80-х гадоў ХІХ стагоддзя. Вучоны-фалькларыст Андрэй Беларэцкі (галоўны герой твора) трапляе ў маёнтак Балотныя Яліны, дзе становіцца сведкам самых незвычайных здарэнняў. Уладальніцай маёнтка з’яўляецца апошняя прадстаўніца калісьці магутнага роду Надзея Яноўская. Па начах у доме бачаць Малога Чалавека і Блакітную Жанчыну, прадвеснікаў смерці кагосьці з роду Яноўскіх. Страх на ўсё наваколле наганяе дзікае паляванне караля Стаха, падчас якога (два гады назад) быў забіты бацька Надзеі. Яно ж пагражае смерцю дачцэ. Беларэцкі вырашыў раскрыць таямніцу гэтых з’яў і дапамагчы ўладальніцы Балотных Ялін.\\
 З бібліятэчнай кнігі герой твора даведваецца пра караля Стаха і радавое пракляцце Яноўскіх. У пачатку XVІІ ст. Стах Горскі, у жылах якога цякла каралеўская кроў, вырашыў дабіцца незалежнасці. Стах меў вялікае войска і карыстаўся падтрымкай у сялян. Аднак дасягнуць самастойнасці Стаху не давялося: ён быў забіты сваім сябрам Раманам Яноўскім, якога калісьці выратаваў ад смерці. У перадсмяротны час кароль Стах праклінае ўвесь род Яноўскіх. Гэта пракляцце праз стагоддзі дайшло і да Надзеі.\\
 Андрэю Беларэцкаму ўдалося выкрыць таямнічыя сілы і разам з Рыгорам і сялянамі атрымаць перамогу над прафесійнай бандай. Высветлілася, што легенду пра Стаха жорстка выкарыстаў Дубатоўк, які стаў кіраўніком палявання. Ён прагнуў смерці Надзеі, каб стаць гаспадаром Балотных Ялін. Заканчваецца твор ад’ездам Беларэцкага і Надзеі Яноўскай (яго будучай жонкі) з Балотных Ялін.\\
-У рамане "[[tvory>уладзімір-караткевіч/-каласы-пад-сярпом-тваім-асноўныя-прабле|Каласы пад сярпом тваім]]" пісьменнік паказаў шырокую панараму народнага жыцця напярэдадні сялянскага паўстання 1863 г., стварыў цудоўны вобраз рэвалюцыянера-дэмакрата і рамантыка Алеся Загорскага, сапраўднага змагара за лепшую долю свайго народа, дзеля свабоды якога ён гатовы ісці ў бой і ахвяраваць сабой.\\
+У рамане "[[творы/уладзімір-караткевіч/-каласы-пад-сярпом-тваім-асноўныя-прабле|Каласы пад сярпом тваім]]" пісьменнік паказаў шырокую панараму народнага жыцця напярэдадні сялянскага паўстання 1863 г., стварыў цудоўны вобраз рэвалюцыянера-дэмакрата і рамантыка Алеся Загорскага, сапраўднага змагара за лепшую долю свайго народа, дзеля свабоды якога ён гатовы ісці ў бой і ахвяраваць сабой.\\
-Раман "[[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-хрыстос-прызямліўся|Хрыстос прызямліўся ў Гародні]]" прысвечаны падзеям беларускай гісторыі XVІ ст. У цэнтры ўвагі пісьменніка – жыццё праўдашукальніка, пакутніка і змагара Юрася Братчыка, які па волі лёсу вымушаны быў выдаваць сябе за Хрыста. Разам з дванаццаццю апосталамі ён вандраваў па Беларусі, рабіў цуды, наводзіў справядлівыя парадкі (дапамагаў бедным, караў царкоўнікаў, магнатаў, гандляроў, змагаўся з татара-манголамі). З самых неверагодных сітуацый герой твора выходзіў пераможцам. Народны заступнік Юрась Братчык – сын сярэднявечай эпохі з яе рэзкімі кантрастамі, інквізіцыяй, барацьбой царкоўнікаў і прадстаўнікоў улады з асветнікамі і вучонымі, нараджэннем парасткаў Рэнесансу. Герой твора, спасцігнуўшы вялікую веру ў чалавека, спрабуе вызваліцца ад путаў сярэднявечча, хоча засвоіць духоўныя набыткі новага часу, запаліць агонь чалавечнасці, шукае шляхі да пабудовы вольнага жыцця. У. Караткевіч паказаў, што такія людзі выяўляюць дух Беларусі, нязломны і непераможны народны характар, узнавіў тую глебу, на якой нараджаліся гуманістычныя ідэі беларускага сярэднявечча, і прыгодніцкі сюжэт твора напоўніў сацыяльна-філасофскім і псіхалагічным зместам.\\
+Раман "[[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-хрыстос-прызямліўся|Хрыстос прызямліўся ў Гародні]]" прысвечаны падзеям беларускай гісторыі XVІ ст. У цэнтры ўвагі пісьменніка – жыццё праўдашукальніка, пакутніка і змагара Юрася Братчыка, які па волі лёсу вымушаны быў выдаваць сябе за Хрыста. Разам з дванаццаццю апосталамі ён вандраваў па Беларусі, рабіў цуды, наводзіў справядлівыя парадкі (дапамагаў бедным, караў царкоўнікаў, магнатаў, гандляроў, змагаўся з татара-манголамі). З самых неверагодных сітуацый герой твора выходзіў пераможцам. Народны заступнік Юрась Братчык – сын сярэднявечай эпохі з яе рэзкімі кантрастамі, інквізіцыяй, барацьбой царкоўнікаў і прадстаўнікоў улады з асветнікамі і вучонымі, нараджэннем парасткаў Рэнесансу. Герой твора, спасцігнуўшы вялікую веру ў чалавека, спрабуе вызваліцца ад путаў сярэднявечча, хоча засвоіць духоўныя набыткі новага часу, запаліць агонь чалавечнасці, шукае шляхі да пабудовы вольнага жыцця. У. Караткевіч паказаў, што такія людзі выяўляюць дух Беларусі, нязломны і непераможны народны характар, узнавіў тую глебу, на якой нараджаліся гуманістычныя ідэі беларускага сярэднявечча, і прыгодніцкі сюжэт твора напоўніў сацыяльна-філасофскім і псіхалагічным зместам.\\
-Дзеянне ў рамантычнай легендзе "[[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-ладдзя-роспачы|Ладдзя Роспачы]]" адбываецца ў беларускім горадзе Рагачове ў XVІ ст. Галоўны герой – дваранін Гервасій Выліваха – за свае грахі аказаўся на тым свеце. Але і ў падземным царстве ён не губляе жыццёвага аптымізму, бадзёрасці, гумару. Смерць не можа перамагчы Гервасія, у вобразе якога пісьменнік увасобіў тыповыя рысы нацыянальнага характару беларусаў – непакорлівасць, стойкасць, аптымізм, жыццялюбства.\\
+Дзеянне ў рамантычнай легендзе "[[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-ладдзя-роспачы|Ладдзя Роспачы]]" адбываецца ў беларускім горадзе Рагачове ў XVІ ст. Галоўны герой – дваранін Гервасій Выліваха – за свае грахі аказаўся на тым свеце. Але і ў падземным царстве ён не губляе жыццёвага аптымізму, бадзёрасці, гумару. Смерць не можа перамагчы Гервасія, у вобразе якога пісьменнік увасобіў тыповыя рысы нацыянальнага характару беларусаў – непакорлівасць, стойкасць, аптымізм, жыццялюбства.\\
-Падзеі ў псіхалагічным дэтэктыве "[[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-чорны-замак-альшанс|Чорны замак Альшанскі]]" разгортваюцца на працягу XVІІ – XX стагоддзяў. Антону Космічу, спецыялісту па сярэдневяковай гісторыі, удалося раскрыць злачынствы як чатырохсотгадовай даўнасці, так і мінулай вайны і сучаснасці (хто з’яўляецца забойцам Ганны Альшанскай і яе каханага Валюжыніча, Мар’яна Пташынскага, Людвіка Лапатухі і іншых сумленных людзей, куды зніклі фамільныя скарбы, што адбылося ў замку ў апошнюю вайну?). У раскрыцці злачынстваў Космічу дапамагаюць супрацоўнікі органаў дзяржаўнай бяспекі Хілінскі і Шчука, вясковыя настаўнікі Змагіцель і Шаблыка, айцец Жыховіч, вартаўнік замка і касцёла Мультан. У рамане сцвярджаецца, што чалавек павінен заставацца чалавекам у самых крытычных і экстрэмальных сітуацыях. Твор вучыць любіць сваю Бацькаўшчыну, развівае цікавасць да гісторыі свайго народа, бо, кажучы словамі Косміча, "хто не памятае мінулага, хто забывае мінулае – асуджаны зноў перажыць яго".\\
+Падзеі ў псіхалагічным дэтэктыве "[[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-чорны-замак-альшанс|Чорны замак Альшанскі]]" разгортваюцца на працягу XVІІ – XX стагоддзяў. Антону Космічу, спецыялісту па сярэдневяковай гісторыі, удалося раскрыць злачынствы як чатырохсотгадовай даўнасці, так і мінулай вайны і сучаснасці (хто з’яўляецца забойцам Ганны Альшанскай і яе каханага Валюжыніча, Мар’яна Пташынскага, Людвіка Лапатухі і іншых сумленных людзей, куды зніклі фамільныя скарбы, што адбылося ў замку ў апошнюю вайну?). У раскрыцці злачынстваў Космічу дапамагаюць супрацоўнікі органаў дзяржаўнай бяспекі Хілінскі і Шчука, вясковыя настаўнікі Змагіцель і Шаблыка, айцец Жыховіч, вартаўнік замка і касцёла Мультан. У рамане сцвярджаецца, што чалавек павінен заставацца чалавекам у самых крытычных і экстрэмальных сітуацыях. Твор вучыць любіць сваю Бацькаўшчыну, развівае цікавасць да гісторыі свайго народа, бо, кажучы словамі Косміча, "хто не памятае мінулага, хто забывае мінулае – асуджаны зноў перажыць яго".\\
 У. Караткевіча называюць гонарам і сумленнем беларускай літаратуры. Гэта так. Пісьменнік дасканала ведаў гісторыю свайго краю, якая стала арганічнай часткай яго духоўнага жыцця, яго стыхіяй і натхненнем, яго болем і адчаем. Творы выдатнага мастака слова не толькі паглыбляюць нашы веды па гісторыі, але і вучаць любіць і берагчы чалавечнае ў чалавеку, змагацца з бездухоўнасцю, знаходзіць ідэальнае і гарманічнае ў жыцці і прыродзе.
@@ Радок 33: / Радок 33: @@
 ===== Падобныя старонкі =====
-  * [[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-кніганошы]]
+  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-кніганошы]]
-  * [[tvory>уладзімір-караткевіч/творчасць-уладзіміра-караткевіча]]
+  * [[творы/уладзімір-караткевіч/творчасць-уладзіміра-караткевіча]]
-  * [[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-кніганошы-гдз]]
+  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-кніганошы-гдз]]
-  * [[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-чазенія-гдз]]
+  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-чазенія-гдз]]
-  * [[tvory>уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-лісце-каштанаў]]
+  * [[творы/уладзімір-караткевіч/уладзімір-караткевіч-лісце-каштанаў]]