Пісьменства

Гэтая старонка толькі для чытання. Вы можаце паглядзець яе зыходны тэкст, але не можаце яго змяніць. Паведаміце адміністратару, калі лічыце, што гэта няправільна.
~~META:
title = Гімн жанчыне-маці ў беларускай літаратуры
&keywords = маці, голас, камень, сын, сэрца, вобраз, дзяцей, верша, танк, смерць
&abstract = Сачыненне "Гімн жанчыне-маці ў беларускай літаратуры"
&iftrue = nan
~~

====== Гімн жанчыне-маці ў беларускай літаратуры ======
У сусветнай літаратуры і мастацтве ёсць вобраз, якога не мінуў у сваёй творчасці ні адзін значны пісьменнік, мастак, скульптар, паэт. Ён авеяны самай высокай паэзіяй. Гэты вобраз – увасабленне дабрыні, самаахвярнасці, бескарыслівасці. Ён называецца кароткім, але вельмі дарагім для чалавека словам – маці.\\
Маці – найдаражэйшы на свеце чалавек. Ніхто не можа так горка і ціха тужыць, як маці. Ніхто не ўмее так любіць, як маці, не ўмее так цярпець і ахвяраваць сабой. І адразу ўспамінаецца старадаўняя прытча пра юнака, які ў ахвяру няўмольнай і хцівай каханцы прынёс матчына сэрца. Ён бег з ім у руках, спатыкнуўся аб камень і застагнаў. "Ой, табе ж баліць, сынок! Ідзі цішэй, дзіцятка", – прашаптала чулае матчына сэрца. Кожная сынава драпіна адзывалася ў матчыным сэрцы нясцерпным болем, гора і няўдачы дзіцяці станавіліся яе горам і пакутамі.\\
Аб самаахвярнасці маці, яе гатоўнасці ў любы момант засланіць сваіх дзяцей ад бяды і небяспекі ў беларускай літаратуры створана нямала твораў, і адзін з іх – верш А. Куляшова "[[творы/аркадзь-куляшоў/аркадзь-куляшоў-маці|Маці]]". У ім расказваецца аб цяжкім чаканні маці свайго сына. На шчасце, каб сын хутчэй вярнуўся, маці пасеяла зярняткі. Але яны ўпалі на камень і не ўзышлі. Дарэмна чакае маці:

Не ўзыдуць зярняты,\\
Бо ўпалі на камень шчарбаты.\\
Не першая ты\\
Каля камня заходзішся з жалю.\\
Не раз на ім сеялі, але ні разу не жалі.

І тады маці тройчы пракляла камень. Ад матчыных слёз "стаў камень зямлёю, сама ж яна каменем стала". Толькі тады ўзышлі зярняты і дахаты вярнуўся сын. Вось такая вялікая моц матчынай любові і вернасці.\\
Голас маці, на думку М. Танка, можа не толькі прымусіць жыць і змагацца, але нават вярнуць з таго свету:

Голас незнаёмага можа здзівіць,\\
Голас друга – на хвіліну спыніць,\\
Голас любай – сагрэць сонцам лета,\\
Голас маці – вярнуць з таго свету.\\
("Голас")

Праз якія толькі выпрабаванні не прайшла жанчына-маці дзеля шчасця сваіх дзяцей. Для маці, якая праводзіла на вайну сваіх сыноў, кожны салдат будзе здавацца сынам. У цэнтры апавядання Я. Брыля "[[творы/янка-брыль/янка-брыль-маці|Маці]]" – трагічны лёс сціплай і мужнай жанчыны. Шмат гора зведала яна на сваім шляху (служба парабчанкай у панскім двары, смерць мужа, трывога за двух старэйшых сыноў, якіх выгнала з хаты вайна, і малодшага Васіля). У цяжкую для іх часіну маці дала прытулак знясіленым палонным, што ўцяклі з фашысцкага лагера. А раніцай за гэты ўчынак яна расплацілася жыццём. Ідучы на смерць, маці не просіць ні літасці, ні спагады. Па твары яе цякуць слёзы крыўды за чужых маці, якія нарадзілі фашыстаў-нелюдзяў. Маці моліцца за палонных, з якімі так зрадніла яе доля, за сыноў, і за сваіх і за чужых.\\
Аб болю і трывозе чакання, якое здаецца бязмерна доўгім, – верш М. Танка "[[творы/максім-танк/максім-танк-маці|Маці]]". Старая жанчына доўгімі начамі вышывае кашулю сыну, які змагаецца ў партызанскім атрадзе. На кашулі яна тчэ закляцце:

Закляцце ад варожай кулі,\\
Ад лютай смерці, ад пятлі,\\
Ад груганоў, каб праз кашулю\\
Дастаць да сэрца не змаглі.

Маці верыць, што гэта кашуля ўратуе сына ад варожай кулі і ён вернецца жывым.\\
Пра трагічны лёс маці-паланянкі расказваецца ў паэме П. Броўкі "[[творы/пятрусь-броўка/пятрусь-броўка-голас-сэрца|Голас сэрца]]", якая прасякнута вялікім і бязмерным горам за маці і за ўсіх, хто загінуў у Асвенціме. У імя перамогі над фашысцкімі захопнікамі свядома ідзе на смерць Сцепаніда Багацька з аповесці В. Быкава "[[творы/васіль-быкаў/васіль-быкаў-знак-бяды|Знак бяды]]". Дзесяткі лёсаў жанчын, кінутых у пекла вайны, сабрала ў кнізе "У вайны не жаночае аблічча" [[постаці/святлана-алексіевіч|С. Алексіевіч]]. Са старонак гэтай кнігі паўстаюць духоўна прыгожыя, мужныя, здольныя на подзвіг простыя жанчыны, якія пакінулі сваю маладосць на палях вайны.\\
Без светлага вобліку маці-працаўніцы, маці-руплівіцы немагчыма ўявіць ні роднай хаты, ні самага дарагога кутка на зямлі. Маці – увасабленне і прыклад чалавечай дабрыні, высакароднасці, працавітасці. Сапраўдным гімнам маці з’яўляецца верш М. Танка "[[творы/максім-танк/максім-танк-рукі-маці|Рукі маці]]". У ім – цэлы свет чалавечага жыцця з бясконцымі клопатамі і трывогамі, з бяссоннымі начамі, самаахвярнай любоўю да дзяцей. На руках маці шмат слядоў, шрамаў, якія пакінулі праца, цяжкія жыццёвыя пуцявіны і дарогі. Але калі маці пакладзе свае спрацаваныя, мазольныя рукі на стол, "быццам ад сонца, ад іх пасвятлее ў хаце і ў сэрцы".\\
У творах беларускіх пісьменнікаў гучаць пранікнёныя словы ўдзячнасці маці за падараванае жыццё, за бяссонныя ночы, праведзеныя над калыскай, за дні, поўныя клопатаў і турбот, трывогі і болю, якія часам прычынялі ёй дзеці, самі таго не ўсведамляючы, за добрае сэрца і чулую душу:

Дзякуй, маці, што мне падарыла\\
Ты любоў да зямлі маёй роднай,\\
Дзе ўсміхаецца сонца так міла,\\
Дзе бягуць хвалі рэк мнагаводных.\\
(Е. Лось. "[[творы/еўдакія-лось/еўдакія-лось-маці|Маці]]")

Пра маці можна гаворыць бясконца. Вобраз яе не пакідае беларускіх пісьменнікаў у іх блуканнях па жыццёвых і творчых дарогах. І пакуль жыве маці, пакуль сустракае нас яе ласкавая ўсмешка, пакуль у дні поспехаў і страт ёсць каму сказаць пявучае слова "мама", мы адчуваем сябе маладымі і дужымі, упэўненымі ў заўтрашнім дні. І таму трэба берагчы, шанаваць і любіць сваіх маці, не гора, а радасць і кветкі прыносіць ім.

 


===== Падобныя старонкі =====
  * [[ibdc.ped>да-маці]]
  * [[ibdc.ped>сустрэча-з-маці]]
  * [[ibdc.ped>i-надыходзіць-дзень]]
  * [[творы/янка-золак/янка-золак-ода-маці]]
  * [[ibdc.ped>на-скрыжаванні]]